Pendidikan Dwibahasa di Malaysia: Upaya Bahasa Melayu

Abstract

Keupayaan bahasa Melayu sebagai bahasa ilmu telah terbukti sejak sekian lama dan tidak perlu diragui lagi. Makalah ini meneliti peranan dan kedudukan bahasa Melayu dalam bidang pendidikan, pada ketika Malaysia melaksanakan dasar bahasa Inggeris sebagai bahasa pengantar untuk mata pelajaran Sains dan Matematik. Kajian dijalankan secara kualitatif di dua buah sekolah menengah di negeri Melaka, melibatkan kaedah rakaman video dalam kelas, temu bual separa berstruktur dengan guru dan kumpulan pelajar terpilih, serta pemerhatian dalam kelas. Data dianalisis menggunakan perisian penganalisis kualitatif data Transana, melalui prosedur pengekodan. Dapatan kajian menunjukkan bahawa bahasa Melayu digunakan dalam majoriti aktiviti pengajaran dan pembelajaran yang dirakam, melibatkan interaksi formal dan tidak formal guru dan pelajar. Bahasa Inggeris pula, hanya digunakan dalam perbualan formal, apabila disertai oleh bahan-bahan sokongan seperti buku teks, video, dan nota di papan putih sahaja. Keterhadan penggunaan bahasa Inggeris menggambarkan bahawa bahasa tersebut tidak sesuai dijadikan bahasa pengantar dalam konteks pendidikan di sekolah di Malaysia. Dalam masa yang sama, bahasa Melayu dilihat berwibawa dan berkebolehan untuk mengungkapkan ilmu sains dan matematik, sama ada secara formal mahupun tidak formal.

The ability of Malay language as a language of knowledge has been proven long ago. This article examines the role and position of Malay language in education, at the time when Malaysia was implementing the policy of English as the medium of instruction for Science and Mathematics. This qualitative research was done at two secondary schools in Melaka, which involved classroom video recording, semi-structured interview with the teachers and selected group of students, and classroom observation. The data was analyzed using a qualitative analysis software Transana, especially for generating and examining the coding procedure. The results show that Malay language was employed in most of the activities in the selected lessons, involving formal and informal teacher-students interaction. English on the other hand, was only used in formal transaction, when aided by text book, video, and notes on the board. The restricted used of English reflect the unsuitability of the language as a medium of instruction in schools in Malaysia. Meanwhile at the same time, the results highlighted the ability and versatility of Malay language as the language of knowledge, formal or informally.

Keywords: Malay language, science, mathematics, bilingual education, medium of instruction, Malaysia